Benim canım, iyi, tatlı, çılgın, ihtiyar aslanım...

İtalyan kontes Adriana Ivancich’in, edebiyatın dev ismi Ernest Hemingway’e yazdığı mektuplar böyle başlıyor. Genç kontesin Hemingway’le yakınlığı biliniyordu. Ama ABD ile Küba, Hemingway’in Havana’daki evinde bulunan belgelerin tanzimine girişince ilk kez ortaya çıkan mektuplar sanılandan daha tutkulu bir ilişkiyi yansıtıyor.
Edebiyat tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Amerikalı yazar Ernest Hemingway’e dair bilinmeyenler ABD ve Küba’nın ortak yürüttüğü bir proje kapsamında su yüzüne çıkıyor. Yazarın Küba’daki evinin bodrum katında bulunan mektuplar, el yazmaları ve belgeler ünlü yazarın bilinmeyen yönlerini görme imkânı veriyor. Belgeler yıllardır yazarın tozlu bodrumunda bulunuyordu. Hemingway 1939 yılında Küba’ya taşınmış ve burada 21 yıl geçirmişti. Bugünse 50 bin turist, yazarın İhtiyar Adam ve Deniz romanını yazdığı evi ziyaret ediyor. Evin içine girmek yasak olsa da tüm kapılar ve pencereler açık bırakılmış, böylelikle misafirler evin içini rahatlıkla görebiliyor. Hemingway’in evinin duvarları Afrika’da safarideyken öldürdüğü hayvanların doldurulmuş kafaları ve boğa güreşi tabloları ile dolu. Evin bodrumunda ise binlerce kâğıt bulunuyor.

ABD ve Küba arasında köprü
Küba hükümeti uzun zamandır evi ve içindekileri korumaya çalışıyordu ancak belgeleri muhafaza etmek için gerekli maddi olanaklardan yoksundular. Pek sık görülemeyecek bir istisna ile Bush hükümeti Küba’yla, ticaret ambargosuna rağmen “kurtarma görevi” konusunda işbirliği yaptı. Küba Kültürel Mirası Koruma Konseyi, 2002 yılında New York merkezli Sosyal Bilim Araştırma Konseyi ile masaya oturmuş ve ortak çalışılacağına dair bir anlaşmaya imza atmıştı. Böylece Küba’nın başkenti Havana’ya yapılan geziler başladı. Hemingway Küba ile ABD arasında kültürel bir köprü olarak görüldü.
Projenin koordinatörlüğünü Kültürel Miras Konseyi’nden Gladys Rodriguez üstlendi. Rodriguez, “Burada politika önemli değil, iki tarafa da ait olan bir mirası korumaya uğraşıyoruz, böylelikle de birlikte çalışabiliyoruz” açıklamasını yapıyor. Projenin ilk aşaması tamamlanmış bile. 3197 sayfalık belgeler, yenilenip düzeltilerek dijital arşivlere kaldırılmış. Hemingway’in daha önce yazdığı ve yayımlanmamış bir eser keşfedilmedi ancak Çanlar Kimin Çalıyor’a yazdığı alternatif bir son, bulunan belgeler arasında yer alıyor. Ayrıca İhtiyar Adam ve Deniz’in Hollywood için 1958 yılında yazılmış senaryosunun son taslağı da belgeler arasında. Filmde Spencer Tracy rol almıştı. Müzenin yöneticisi Ada Rosa Alfonso “Hemingway bu versiyon dışında kitaplarının beyazperde uyarlamalarından nefret ederdi” diye konuşuyor. “İhtiyar Adam ve Deniz’in senaryo yazımında kendisi de aktif olarak yer aldığı için proje içine sinmişti. Filmin çekim sürecine de iştirak etti, hatta yapımcılarla oyuncuların evinde kalmasına izin verdi. Elimizde fotoğraflar da var” diyerek yazarın filmle ilgili çalışmalarına da ışık tutuyor.
Bulunan belgeler arasında ilgi çekenlerden biri de genç İtalyan kontes Adriana Ivancich’ten gelen mektuplar... “Benim çılgın, iyi, tatlı, ihtiyar aslanım” diye sesleniyor kontes Hemingway’e mektuplarında. İkili Avrupa’da tanışmış sonra da Adriana yazarı Küba’da ziyaret etmişti. Genç kadın Hemingway’in 1950 tarihli Irmaktan Öteye ve Ağaçların İçine adlı romanına ilham kaynağı olmuştu.
Genellikle çok yakın iki arkadaş olarak bilinen ikili hakkındaki fikirler yavaş yavaş değişmeye başladı. Ada Rosa Alfonso da artık bundan çok da emin olmayan kişiler arasında yer alıyor. Alfonso, “Hemingway’in Adriana’ya karşı tutkusu biliniyor” diye konuşuyor. “Çoğu araştırmacı ve onları tanıyanlar bunu platonik bir ilişki olarak tanımlıyorlar. Ama mektuplar dikkatli ve detaylı bir şekilde okunduğunda aralarındaki ilişkinin daha yakın ve tutkulu bir aşk olduğu anlaşılıyor.