Okuyucu tavlayan kapaklar

New York Times eleştirmeni Joseph Sullivan, Benim Adım Kırmızı'nın kapak tasarımını değerlendirdi.
Kitap, kapağının ardında başka bir dünyayı saklar; kapak tasarımı okuyucuyu tavlamanın kestirme yollarındandır. Kapaklarıyla öne çıkan kitaplar, Türkiye'deki kapak tasarımları ve New York Times eleştirmeninin bize özel yorumları.....
Konusunu bilmediğiniz bir kitapta sizi ilk kendine çeken unsur ya kapağı ya da yazarı olur. İlginç, diğerleri arasından sıyrılan kapaklar okuyucunun elinde ilk sırada yer bulur kendine. Bu yüzden kitabı satan biraz da kapağıdır. Birçok kitabın farklı baskıları olduğu için kapak tasarımları da zaman içinde farklılaşmaya başlar. Seneler önce okuduğunuz bir kitabın kapağındaki resim/desenle herhangi bir kitapçıda karşılaşma ihtimaliniz oldukça düşüktür...
Kitap tasarımına en çok titizlenen yayınevlerinden biri olan ve hayatını Birleşik Krallık'ta sürdüren White's Books, bir süre önce Birleşik Krallık'ın köklü yayınevlerinden Penguin Books'un eski tasarımcısı David Pearson'ın girişimiyle, en sevilen klasikler arasına girmeyi başarmış kitapları yeni tasarımlarıyla bastı. Bu tasarımlar David Pearson, Louis Vuitton için tasarımcı olarak çalışan Petra Borner, daha çok Radiohead için tasarladığı albüm kapaklarıyla tanınan Stanley Donwood ve The Times ve Monocle için illüstrasyon yapan Joe McLaren'in ellerinden çıktı. Kitaplar arasında Soneler ve Şiirler (Shakespeare), Hazine Adası (Robert Louis Stevenson) ve Jane Eyre (Charlotte Bronte) bulunuyor. 19 pound'dan satışa sunulan bu kitaplar koleksiyonerler ve kitapseverler için kütüphanelerini güzelleştirecek unsurlar olabilir. www.amazon.co.uk'den bu kitapları sipariş etmeniz mümkün. Alışveriş sitesindeki indirimden yararlanmanız da cabası...
Fikirlerine danışmayı başardığımız New York Times kitap tasarımı eleştirmeni Joseph Sullivan'a* White's Books'un yeni kitap tasarımlarını nasıl bulduğunu sorduk: "Kesinlikle muhteşemler. Genellikle tasarımın kitabın arka kapağına kadar devam etmesi alışılagelmiş bir durum değildir ama sanırım bu, kitapların klasik edebiyat örnekleri oluşundan ve bu yüzden de pazarlama laflarına gerek duyulmamasından kaynaklanıyor." Hazır yakalamışken Sullivan'dan Nobel ödüllü yazarımız Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı kitabının Hakkı Mısırlıoğlu imzalı kapağı hakkında yorumda bulunmasını da rica ettik: "Kitabın kapağı oldukça hoş gözüküyor. Kapaktaki büyük siyah-beyaz kadın görüntüsü dışında her şey tarihi. Ama kitapta güncel olaylardan da bahsediliyorsa, geçmiş ve bugünün güzel bir karışımı yansıtılmış kapağa."

KAPAK OKUYUCUYA FISILDAR
Türkiye'deki kitap kapağı tasarımlarını yurtdışındakilerle kıyaslamak 'haksız rekabete' girse de ülkemizde de Mengü Ertel, Mehmet Ulusel, Bülent Erkmen, Nazlı Ongan, Sadık Karamustafa ve Hakkı Mısırlıoğlu gibi, kitap kapağı tasarımlarıyla öne çıkan isimleri göz ardı etmemek gerekiyor. Kitap kapağı tasarımının ödüllü genç kuşak temsilcilerinden Utku Lomlu, "Tasarımcı kapağı tasarlarken, okuyucunun kulağına bir şey fısıldar. Bu, yazarın yazdığının dışında, ondan daha farklı ya da daha fazla bir şey olmamalı. Kitabın kapağında söylediğiniz şey bu anlamda çok önemli," diyor. Everest Yayınları'nda sanat yönetmeni olarak çalışan Lomlu, "Türkiye, kitap kapağı tasarımı konusunda nerede?" sorusunu ise şöyle yanıtlıyor: "Türkiye'de hem yayınevlerinin hem de okuyucunun gözünde oturmuş bir kitap kapağı şablonu vardı. Resmi al, belli bir çerçevede yazarın ve kitap adının altına yerleştir, oldu bitti. Bu, zamanla aşıldı. Yayınevleri, kimisi biraz satış kaygısıyla olsa da, kitabın kapağına ve tasarımcısına daha fazla özen göstermeye başladı."
Yaptığı kitap kapağı tasarımlarıyla dikkat çeken isimlerden biri de Raul Mansur. Dost Kitabevi için tasarımlar yapan Mansur, "Grafik sanatlarda 'etki' en çok istenen, en kestirme sonuçtur. Çarpıcı bir afiş amacına ulaşmıştır. Dahiyane bir buluş o afişi tasarlayanı öne çıkarabilir. Bunu bir kapak tasarımı için söylemek beni üzüyor, kitap bir anda iki boyutlu bir yüzeye indirgeniyor. Oysa onu yazanın ve yayınlayanın bir 'söz'ü var, iyi bir tasarım bu sözü okuruna iletebilmenin yolunu bulabilen tasarımdır. İyi kapak merak uyandırabilmeli, bu her zaman güzel olmayabilir, ama adildir. Zaten adını, yazarının adını ve yayıncısının logosunu gören okur önce onu ele almalı ve arkasını çevirmeli, tanıtım yazısını okumalı, kitabın sayfalarını şöyle bir karıştırmalı -yani kitabın içi, künye sayfası, sayfa düzeni, yazı karakteri, okunabilirliği de çok önemli. Olay, sadece kapak tasarımı değil kitabın tamamının tasarımı!" diyor.

Tasarımda göze çarpanlar

Çöpten gelen çöpe gitmez Pet şişeler onun elinde yeni hayatlarına ilk adımı atıyor. Gülnur Özdağlar Güvenç, çöpten takı, aksesuar, ev eşyası yapmak için pet şişeleri toplayıp, kesip, ısıtıp, eritip, delip, yeniden biçimlendiriyor. Güvenç, birer sanat objesine dönüştürdüğü pet şişeleri http://gulguvenc.blogspot.com'da sergiliyor. Mücevher, kâse ve avizeler karşınıza çıkacak tasarımlar arasında. Canlı renkleri ve saydamlığıyla cezbedici görüntüye sahip bu tasarımları www.gulguvenc.etsy.com adresinden satın almanız mümkün. Fiyatlar 9-225 dolar arasında değişiyor.

Bu masa 'vraklıyor'!

Hollandalı tasarımcı Hella Jongerius, devasa hayvan figürlerinden oluşan son çalışmalarını Paris'teki Galerie Kreo'da sergiliyor. Kurbağa, kaplumbağa ve salyangoz figürlerinden oluşan masa ve vazo tasarımları sadece sekizer adet